Açık alan sistemi

Açık alan sistemi
Yaklaşık olarak 1965 yılında başlayan bu yeni model döneminde kent içindeki tüm açık alanların bir sistemin parçaları olması gerektiği ortaya atılmıştır. Çalışanlar ve halk kentin tüm açık alanlarını rekreasyonel amaçlı kullanma eğilimi içine girmiştir.

Bu yeni model belki de en iyi çocuk oyun alanlarındaki değişimle açıklanabilir. Artık çocuk oyun aletleri eski modellerden (kaydıraklar, salıcaklar) farklılaşmaya başlamış, demiryolu traversleri ve benzeri ahşap elemanlardan yapılmış oyun yapıları kullanılmaya başlanmıştır. Bu değişimde, bu tür oyun aletlerin vandalizme daha dayanıklı olması ve daha ucuz olması da önemli etkenlerdir. Daha küçük yaş grupları için daha ufak oyun alanlarının yapımı da bu dönemin önemli özelliklerindendir. �Atlet cebi� denilen kentsel açık alanlar bu dönem içinde popülerleşmiştir.

Olmsted� in anafikrini paylaşan bu mekanlar sosyal reformlara hizmet etmekte ancak bunun için Olmsted gibi hektarlar değil sadece metrekareler kullanmaktadır. Daha önce işlevsiz olarak kabul edilen alanların rekreasyonel aktiviteler amaçlı kullanımı bir anlamda kentlerin sıkışıklığından kaynaklanmakta, ancak rekreasyona çabuk ulaşma fikrini pekiştirerek yüzyılımızın hız kavramı ile de bağdaşmaktadır. Banliyö tipi yerleşimler ve semt parklarından daha fazla kullanılmaya başlayan kamusal açık alanlar iş saatlerinde, öğle tatillerinde, kamusal hizmetlerin yakınlarında ve benzer kalabalık mekanlarda bolca oluşmaya (oluşturulmaya) başlamıştır. Daha sanatsal, katılımcı hassasiyet bu dönemde ortaya çıkmış ve parklarda daha özgür programlar oluşmaya başlamıştır. Örneğin tartışmalı popüler müzik konserleri. (genelde rock müzik)

Parklar tarihi incelenirken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta park modelinin (ya da formunun) dönemin sosyal ihtiyaçlarından, ideolojik düzenden ve kentlilerin tutumlarından etkilenmesi ve bunları yansıtmasıdır. Parklar tarihi modellere ayrılabilir, birbirinden kesin farkları olabilir ancak hiçbir model asla ölmez. Tarihin herhangi bir döneminden bir dilim alınsa bu modellerin herhangi birisine rastlamak mümkündür. Günümüzde bu modellerin hepsini yansıtan parklar mevcuttur.

Örneğin oyun alanları keyif bahçelerinin içine girmiştir. Kimse hangi modelin en iyi olduğunu ya da hangi modelin kime hizmet ettiğini tam olarak bilmemektedir ve bu nedenle her modelin karakteristiklerini taşıyan çok sayıda alternatif alan oluşturulmaya çalışılmaktadır. Şu andaki mevcut, gelişen ihtiyaçlarımız ve davranışlarımız ileride ortaya çıkacak olan park modellerini şekillendirecektir.

Kaynak:
Changing Roles Of Urban Parks : From Pleasure Garden to Open Space , Cranz, Galen (Berkeley University)
City Parks of Past and Tomorrow, Cranz, Galen (Berkeley University)
Project for Public Spaces
Frederick Law Olmsted ve Çalışmaları, Lisans Tezi, Cüneyt ÇAKAR, Rahşan BUÇANOĞLU, Doç. Dr. Adnan KAPLAN, 2002, Izmir.

Derleme ve Çeviriler : Cüneyt Çakar / Ege .Ü - Peyzaj Mimarı